Rau củ là một phần không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của người Việt Nam. Chúng cung cấp cho cơ thể nhiều chất dinh dưỡng cần thiết, giúp tăng cường sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, nếu không được sơ chế và nấu chín kỹ, rau củ có thể là nguồn lây nhiễm các loại ký sinh trùng nguy hiểm, đặc biệt là sán lá ruột.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các loại rau củ phổ biến có thể gây nguy hiểm nếu không được xử lý đúng cách.

Sán lá ruột là gì ?

Sán lá ruột là gì 

Sán lá ruột là một loại ký sinh trùng sống trong đường ruột của người và động vật. Chúng có thể lây truyền sang người qua đường ăn uống, khi ăn phải rau củ bị nhiễm ấu trùng sán lá ruột.

Ấu trùng sán lá ruột được thải ra ngoài cơ thể qua phân của động vật nhiễm sán. Ấu trùng này có thể sống sót trong môi trường nước và đất, và có thể bám vào cây trồng, rau củ. Khi người ăn phải rau củ bị nhiễm ấu trùng sán lá ruột, ấu trùng sẽ xâm nhập vào đường tiêu hóa và phát triển thành sán trưởng thành.

Theo các nghiên cứu, các loại rau củ quen thuộc có thể là nguồn lây nhiễm sán lá ruột, bao gồm:

1. Cải xoong

Rau cải xoong

Đây là loại rau phổ biến ở Việt Nam, thường được dùng để làm nộm, salad, hoặc ăn sống. Cải xoong là loại rau mọc dưới nước, có thân mềm, lá mỏng, dễ bị ấu trùng sán lá ruột bám vào. Ngoài ra, cải xoong thường được trồng ở những vùng đất nông nghiệp, nơi có nhiều động vật nhiễm sán như trâu, bò, lợn,... Vì vậy, nguy cơ cải xoong bị nhiễm sán lá ruột là rất cao

Ấu trùng sán lá ruột có thể bám vào lá cải xoong qua nước, phân, hoặc xác của các động vật nhiễm sán.

2. Cải bẹ xanh

Đây cũng là loại rau phổ biến ở Việt Nam, thường được dùng để luộc, xào, hoặc nấu canh. 

Cải bẹ xanh là loại rau ưa ẩm, thường được trồng ở những khu vực có nguồn nước ô nhiễm. Ấu trùng sán lá ruột có thể sống sót trong môi trường nước và đất, và có thể bám vào cây trồng, rau củ.

Cải bẹ xanh

Cải bẹ xanh là loại rau có lá to, nhiều rễ. Ấu trùng sán lá ruột có thể dễ dàng bám vào các rễ rau, và khó bị rửa trôi khi rửa rau.

Cải bẹ xanh thường được dùng để ăn sống hoặc nấu chín không kỹ. Ấu trùng sán lá ruột có thể sống sót ở nhiệt độ thấp, do đó, nếu không được nấu chín kỹ, ấu trùng sán lá ruột vẫn có thể xâm nhập vào cơ thể người và gây bệnh.

3. Rau muống

Rau muống

Rau muống là một loại rau thủy sinh, thường được trồng ở các vùng nông thôn, ven sông, ao hồ. Môi trường sống của rau muống thường bị ô nhiễm bởi phân người, phân động vật, nước thải sinh hoạt,... Trong phân người, phân động vật có thể có chứa trứng sán lá ruột. Khi rau muống được trồng ở môi trường ô nhiễm, trứng sán lá ruột có thể xâm nhập vào rau muống và tạo thành nang trùng.

Do đó, rau muống có nguy cơ cao bị nhiễm sán lá ruột. Người ăn phải rau muống sống hoặc rau muống chưa được nấu chín kỹ có thể bị nhiễm sán lá ruột.

4. Rau cần

Rau cần

Là loại rau thủy sinh, thường mọc ở các vùng nước ngọt, nước lợ. Đây là môi trường thuận lợi cho ấu trùng đuôi sán lá ruột phát triển.

Rau cần có kích thước nhỏ, các ấu trùng đuôi có thể bám vào rau mà không dễ phát hiện bằng mắt thường.

5. Ngó sen

Ngó sen là một loại cây thủy sinh có nguồn gốc từ khu vực nhiệt đới và được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực và y học. Tuy nhiên, ngó sen cũng có nguy cơ lây nhiễm sán lá ruột (Strongyloides stercoralis), một loại ký sinh trùng gây ra bệnh sán lá ruột.

Ngó sen

Nguy cơ lây nhiễm sán lá ruột từ ngó sen có thể xảy ra khi ngó sen được thu hái từ môi trường tự nhiên hoặc trồng trong môi trường chứa sán. Sán lá ruột có thể tồn tại trong đất, nước và phân của các động vật. Khi ngó sen tiếp xúc với đất hoặc nước nhiễm sán, các con sán có thể bám vào bề mặt của ngó sen.

Khi người tiêu thụ ăn ngó sen chưa được sơ chế hoặc nấu chín kỹ, sán lá ruột có thể tiếp xúc với cơ thể qua đường tiêu hóa. Sán lá ruột có khả năng xuyên qua da và vào hệ tuần hoàn, từ đó lưu thông đến các cơ quan và mô trong cơ thể. Các con sán lá ruột có thể sống trong ruột non, gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn và viêm đại tràng.

Biểu hiện khi nhiễm sán lá ruột:

 

Các biểu hiện khi nhiễm sán lá ruột

• Tiêu chảy: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của nhiễm sán lá ruột. Tiêu chảy có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, và có thể kèm theo các triệu chứng khác như đau bụng, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, chán ăn.

• Chán ăn: Người nhiễm sán lá ruột thường cảm thấy chán ăn, ăn không ngon miệng.

• Gầy sút: Do tiêu chảy kéo dài, người nhiễm sán lá ruột có thể bị gầy sút.

• Đau bụng: Người nhiễm sán lá ruột có thể bị đau bụng âm ỉ hoặc đau quặn.

• Buồn nôn, nôn: Người nhiễm sán lá ruột có thể bị buồn nôn, nôn.

• Mệt mỏi: Người nhiễm sán lá ruột thường cảm thấy mệt mỏi.

Cách phòng ngừa nhiễm sán lá ruột từ rau củ

Cách phòng ngừa sán lá ruột

Sán lá ruột là một loại ký sinh trùng nguy hiểm có thể lây truyền sang người qua đường ăn uống, khi ăn phải rau củ bị nhiễm ấu trùng sán lá ruột. Để phòng ngừa nhiễm sán lá ruột từ rau củ, cần chú ý thực hiện các biện pháp sau:

• Chọn mua rau, củ ở những nơi uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

• Lựa chọn rau củ tươi ngon, không bị dập nát, úa vàng.

• Rửa rau củ kỹ bằng nước sạch: Rửa rau củ dưới vòi nước chảy mạnh trong ít nhất 2 phút để loại bỏ bụi bẩn, đất cát, và các ký sinh trùng bám trên bề mặt rau củ.

• Ngâm rau củ trong nước muối: Ngâm rau củ trong nước muối pha loãng (2 muỗng cà phê muối trong 1 lít nước) trong 30 phút để loại bỏ vi khuẩn, ký sinh trùng, và các chất độc hại.

• Luộc, xào, hoặc nấu chín kỹ rau củ: Luộc, xào, hoặc nấu chín kỹ rau củ ở nhiệt độ ít nhất 70 độ C trong 5 phút để tiêu diệt ký sinh trùng.

Ngoài ra, cũng cần chú ý một số vấn đề sau:

• Không ăn rau củ sống, nhất là rau củ mọc ở các vùng nước ngọt.

• Không ăn rau củ đã bị dập nát, úa vàng.

• Thường xuyên rửa tay sạch sẽ trước khi chế biến rau củ và trước khi ăn.

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa trên sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm sán lá ruột từ rau củ. Hãy cùng chung tay bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình bằng cách thực hiện đúng các biện pháp phòng ngừa trên.

Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguy cơ nhiễm sán lá ruột từ rau củ và biết cách phòng ngừa hiệu quả.